Vatikanın havari Petrusun mezarı üzerine kurulduğu doğru mu? Mezarının yeri biliniyor muydu? (TR)

Yanıt: Antik Rom şehrinin dışında, Tiber nehrinin kuzeybatı kıyısının ötesindeki Vaticanum denilen tepelik bölgenin altında Sezar Caligula ve Neronun bahçeleri, villaları ve arenaları vardı. İki yol, Via Cornelia ve Via Triumphialis Romadan çıkıp Nero köprüsü üzerinden bu bölgeden geçip Güney Etrüsk bölgesine uzanıyordu. O zamanlar normal olduğu şekilde şehrin dışında bu yolların çevresi, bazıları bugünkü Vatikan arazisi içinde tespit edilerek açılmış olan mezarlıklarla doluydu. Aziz petrus bazilikasının altında 1940-1949 yılları arasında kısmen açılan , 2. yüzyılın başlarından bir mezarlığın içindeki mezarların birinde bu mezarın Neronun arenası yanında inşa edildiği yazılıdır. Bu arenanın yeri son onyıllardaki kazılar ve şimdiki bazilikanın hemen güneyinde yeralan ve 1587 yılında buraya aktarılmış olan dikilitaşın bilinen eski konumu nedeniyle bilinmektedir: Arena Vatikan tepesinin altında, yaklaşık 600 metre uzunluğunda batıdan doğuya doğru olup kuzey bölümünü kaplayan şimdiki Aziz Petrus bazilikasına neredeyse paralel biçimdeydi. Romalı tarihçi Tacitusa göre İ.S. 64-67 yıllarında işte bu arenada çok sayıda hristiyan idam edilmiştir. Klemensin mektubunda ve Korintlilere 1. Mektupta ve ilk yüzyılın sonlarından diğer kaynaklarda Petrusun Romada şehit oluşunun aktarılması, bunun gerçeklik oranının çok yüksek olduğunu göstermektedir.

Vatikanın altındaki mezar odalarında Papa XI. Piusun mezarının inşası sırasında 1939 yılında antik duvarlar ortaya çıkarılmıştır. Takip eden arkeolojik araştırmalar ve incelemeler neticesinde, bugün Petrusun mezarı olarak onurlandırılan yerde 2. yüzyılın ortalarından beri aralıksız olarak Petrusun mezarının onurlandırıldığı, bir çeşit Petrus anıtı (Aedikula) varolduğu tespit edilmiştir. Bu Sezar Konstantinin 320 yılında bu anıtı, başhavari Petrus adına yaptırılan bazilikanın merkezi olarak belirlemeye yöneltmiştir. Romanın hristiyan cemaatinde 2. yüzyılın ortalarından Konstantinin zamanına kadar devamlı korunan ve onurlandırılan Petrus anıtı (Petrus Memoria) mevcut olmuştur.

Hugo Brandenburg bu konudaki kapsamlı bilimsel araştırmasında, havarinin mezarının Memoria altındaki noktada olup olmadığı konusunda kuşku duyulabileceğini belirtiyor (Petrusgrab, içinde yeraldığı eser: Lexikon für Theologie und Kirche, cilt 8, S. 149-153.) Buna rağmen, 2. yüzyılın başından günümüze kadar aralıksız bir onurlandırma geleneği ile etkisini gösteren Petrus Anıtı, Kudüsteki mezar kilisesindeki İsanın mezarının yanında hristiyanlığın en anlamlı anıtı ve tarihi açıdan da en anlamlı ve önemli arkeolojik anıttır.