Kaç çeşit katolik var, Roma-Katolik, Grek-Katolik vb. Bunlardan hangisi gerçek katolikler? (TR)

Yanıt: Soru iki bölümden oluşmaktadır. İlk olarak açıklanması istenen: Katolik kelimesi ne anlama gelir. Diğer taraftan da Roma-Katolik, Grek-Katolik vb. Arasındaki farklar. Katolik kelimesi Yunanca Καθολικος kelimesinden gelir ve Genel, Evrensel anlamlarına gelir. Hristiyan literatüründe ilk olarak Antakyalı İgnasyusun eserinde görülür. Hristiyan terminolojisinde bu kavram zaman içerisinde şu anlamları kazanmıştır: (1) Yerel hristiyan cemaatlerinden farklı olarak evrensel kiliseye ait. Bu şekilde bütünsel kilisenin imanı kastedilir, yani Vincent von Lerinin dediği gibi her yerde, her zaman ve herkes tarafından inanıldığı şekilde. (2) heretik veya daha sonraları şizmatik, yani sapkınlıklardan farklı olarak ortodoks, yani doğru yol, inanç anlamında. (3) Tarih yazarları tarafından 1054 yılındaki Doğu ve Batı şeklindeki bölünme öncesi bölünmemiş olan kiliseye aitlik. Batı kilisesi daha sonra kendisi katolik olarak adlandırmıştır. (4) Reformasyondan sonra Roma katolikleri bu kelimeyi gitgide yalnızca kendileri için kullanmışlardır. Anglikanlar ve Altkatolikler de bu kavramı kendileri yanında, bu toplulukların birlikte önceki yüzyılların bölünmemiş kilisesini oluşturdukları inancıyla Roma-Katoliklerini ve ortodoksları da tanımlamak için kullanmışlardır. (5) günümüzde ise bu kavram genel olarak kendi ölçütlerini Kutsal Kitapta bulan ve bunu 16. yüzyıl reformasyonunun temellerine göre yorumlayan protestanlardan farklı olarak iman ve amel konusunda tarihi ve sürekli bir öğreti geleneği içinde bulunduklarını ifade eden hristiyanları tanımlamak için kullanılmaktadır.

Diğer taraftan ise katolik kelimesi Grek, Kopt, Süryani vb. Kavramlarla birlikte kullanıldığı zaman Roma ile birlik içerisinde olan ve saygıdeğer dillerini ve ayin usullerini ve Roma ile beraberce belirlenmiş ve adapte edilmiş kilise hukuklarını sürdüren Doğu hristiyan kiliselerini ifade eder. Bu kiliseler Komünyonu her iki (Mesihin bedeni ve kanına dönüşen ekmek ve şarapla) öğesi ile paylaşırlar, vaftizi suya tam daldırma ile uygularlar ve episkoposlar hariç olmak üzere rahiplerin evlenebilmesine müsaade ederler. Bu kiliseler için kullanılmakta olan Uniaten kavramı ilk olarak Brest-Litowsk birliği karşıtlarınca 1985 yılında kullanılmıştır. Bu kavramla tarif edilen ana gruplar Maruniler (birleşim tarihi 1182), hepsi de Antakya ritine uyan Antakya Patrikliğine dahil Süryaniler ve Malankaren (1930); Kilikya patrikliğine dahil Ermeniler (birleşim tarihleri 1198-1291 ve 1741); keldani ritine dahil olan Keldaniler (1551 ve 1830) ve Malaberesen (1599 öncesi); İskenderiye ritine dahil olan Koptlar (1741) ve Etiyopyalılar (1839). Bizans ritine dahil olanlardan Polonyalı Ruthenler (1595), Macarlar (1595), Slovaklar (1611), Karpat Romenleri (1646), Romenler (1601), Melkitler (1724), belli bir grup Bulgarlar (1860) ve Yunanlılar (1860). Uniatlar içinde sayısal olarak en büyük grubu Ukraynalılar oluşturur. Bu kavram aynı zamanda Romadan asla ayrılmamış oldukları halde benzer bir uygulamayı sürdüren Günay İtalyadaki İtalyan-Yunan-Arnavut bir topluluk için de kullanılır. 1946 yılında Katolik-Ukrayna kilisesi, 1948 yılında da Romanyadaki katolik kilisesi baskıya uğramıştır. Bu iki kilisenin imanlıları Rus-Ortodoks ve Romen-Ortodoks kiliselerine geçmeye zorlanmışlardır. Uniatların toplam sayısı 13 milyon civarındadır.