Mormonlar kimlerdir? (TR)

Yanıt: Teoloji bilimcisi Dr. Rüdiger Haupt Mormonlar konusunda şunları yazıyor:

1. Kurucusu

Joseph Smith 1805 yılında ABDnin Vermont eyaletinde doğmuştur. Ailesinde batıl inançlar ve dinsel açıdan huzursuzluklar hakimdi. Gençliğinde kristal kürelerin yardımıyla yeraltında gizli hazineleri bulmaya çalıştı ve bu nedenle bir defasında dolandırıcılıktan mahkum oldu. Daha sonraları Tanrının ve İsanın kendisine göründüklerini ve İncili yeniden asıl haline getirme görevini verdiklerini iddia etti. Sebebi ise: Bütün kiliseler imandan kopmuşlardır ve inançları Tanrının gözünde iğrençti. Moroni adlı bir meleğin 1827 yılında Smithin bir tepeye gömülü, daha sonra tercüme ettiği ve 1830 yılında Mormon kitabı olarak yayınladığı gizli yazılara erişmesini sağladığını ileri sürmüştür. Birçok koşullardan dolayı onu eleştirenler kendisini Haziran 1844de, 27 Haziranda öfkeli bir kalabalık tarafından kurşunlanarak öldürüldüğü Carthage/III hapishanesine attırmışlardır.

2. Mormonluğun ortaya çıkışı ve tarihi

J. Smith 6 Nisan 1830da bazı arkadaşları ile beraber New York eyaletinde Mesihini Kilisesi ni kurdu. Bu isim 1834 yılında genel konferansları tarafından Son Gün Azizleri Kilisesi olarak değiştirildi. Bu isim de yeniden 1838 yılında gene genel konferansları tarafından İsa Mesihin Son Gün Azizleri Kilisesi olarak değiştirildi.

Topluluk kısa zamanda çok sayıda taraftar kazandı ve Batıya doğru büyüdü. Ohio, Missouri ve İllinois bu yoldaki en önemli etaplardı. Bu peygamberlerinin sürekli yeni vahiyleri nedeniyle zaman içerisinde azizler arasında gitgide garip öğreti ve uygulamalar başgösterdi, öyle ki bu topluluk, hristiyanlıkla biçimlenmiş olan çevre tarafından artık tahammül edilemez hale geldi. Bu nedenle hem mormon olmayanlarla hem de resmi kurumlarla devamlı çekişmeler meydana geldi. Dinlerinin kurucusunun ölümünün ardından bu azizler 1845/46 yılında Brigham Youngsun liderliği altında büyük bir trenle Batıya göç ettiler ve 1847 yılı yazında Rockz dağlarındaki büyük Tuz Gölü Vadisine vardılar. Burada merkezleri, sonradan Utah eyaletinin başkenti olan Salt Lake City şehrini kurdular. Tuzlarla kaplı bir çöl canlı bir kültür merkezine dönüştü. Çalkantılı ve aktif bir misyon aracılığıyla mormonluk dünyanın her tarafına yayıldı (1952 yılından itibaren Almanyada da olmak üzere). Günümüzde 8 milyondan fazla insan bu dine mensuptur. En hızlı yayılmayı Llatin Amerika ve Doğu Asyada göstermektedir.

3. Öğreti ve uygulamaları

Mormonlar kendilerini yeryüzündeki tek gerçek hristiyan kilise olarak görmektedirler. Tanrının da bir zamanlar insan olduğuna ve insanların da (belli koşullar altında) zamanı geldiğinde tanrı olabileceğine inanmaktadırlar. Yeni vahiylerin gerekli olduğunu vurgulamaktadırlar. Mormon kitabı, Kutsal Kitabın yanında kutsal yazılar olarak geçerlidir. Mormon uygulamalarının asıl çekirdeğini gizli tapınak uygulamaları oluşturmaktadır:

Ölüler için temsili vaftiz;

Donanım. Katılımcılar, Tanrının Egemenliğine erişebilmek için gizli öğretiler, tutma şekilleri ve işaretlerle donatılırlar.

Zaman ve ebediyet için evlilik: evli eşler öbür dünyada da eş olarak kalmaktadırlar.

4. Değerlendirme

Mormonluk yeni vahiylerine dayalı Kutsal Kitapa aykırı öğretileri ve gizli tapınak uygulamaları ile ekümenik hristiyanlığın spektrumuna dahil değildir. Daha çok sinkretik bir Amerikan yeni dini olarak görmek gerekir. Kutsal Kitap ve hristiyanlıktan alınan bütün kavramlar (örnç Günah, Tanrı, Mesih, Yaradılış, Havari, Diriliş, Vaftiz, Kurtuluş vb.) anlamları tamamen değiştirilmiş ve mormonlaştırılmış olarak kullanılmaktadır. Bunun yanında mormonluk Amerikayı Kurtuluş ve esenlik kıtası olarak, Tanrısal esenlik tarihinin merkezi olarak duyurmaktadır: Adem ile Havvanın cenneti Missouri eyaletindedir; İsa dirilişinden sonra Amerika kıtasında görünmüştür ve zamanın sonunda geri geldiği zaman Montana, Independencedeki Son Zaman tapınağına yerleşecektir vb. Bu nedenle mormonluğa geçiş bir mezhep değişimi değil, hristiyan-ekümenik kiliseler topluluğundan tamamen kopuş anlamına gelir. Mormonluk tamamen farklı ve yabancı bir dünyayı temsil etmektedir ve bunun sonucu da şimdiye kadarki toplumsal, ama en b aşta ailevi bağlantılar için ağır bir yük oluşturmaktadır. Mormonlorun aşırıya kaçan inanç düşünceleri ve mormon topluluğunun her üyesinin topluluğa çok fazla zaman ayırma zorunluluğu, özellikle eşlerden yalnızca birinin mormon olduğu karma evliliklerde sürekli bir sorun ve sıkıntı kaynağı olmaktadır.

5. Eleştirel literatür

Haack, Friedrich-Wilhelm: Mormonen. München: EPV, 1989

Hauth, Rüdiger: Kleiner Sektenkatechismus

Hutten, Kurt: Seher, Grübler Enthusiasten