İnsanlık kendisi ve dünya hakkında az bilgi sahibiyken dinler çok kullanışlı bir araçtı. Şimdi ise hemen her gün daha önce bilinmeyen gerçekler araştırılıp, açıklanıyor. Dinler daha kaç yıl geçerli olabilirler? Dinler gelecek yüzyıla kadar ayakta kalabilirler mi? (TR)

Yanıt: Dinlerde sözkonusu olan insan ve dünya hakkında bilgi sağlamak değildir. Bu konu doğa ve sosyal bilimlerin konusudur.

Din genel anlamda (yani tamamen tanımsal olarak değeryargıları hariç kapsamlı ve tarih içinde din olarak kabul edilen herşey) insanın kutsal olanla bağını, yani nesnel anlamda din olarak ibadeti, tapınmayı ve öznel anlamda da bu inancın ifade araçlarını, sözleri, uygulamaları (betimler, danslar, yıkanmalar, meshetmeler, kutsamalar, kurbanlar, kurban sunuları) ve hukuku tanımlar. Böylesi bir ilişki ise ancak kutsal olanın insana görünmesi ile mümkün olur. Ancak din ise insanın [kutsalın] bu görünüşüne cevabıdır ve bu şekilde tüm insani şeyler gibi ve hatta insan yaşamında geri kalan şeylerden daha fazla çöküşe, gerilemeye maruz durumdadır, çünkü insan kendi en uç sınırlarına erişmek için dinde Kutsala paydaş olur, ancak hem bütün kutsallığın sahibi Tanrıya adanmışlıkta, hem de Tanrının adını kötüye kullandığı, kendini kutsal adına yetkili kıldığı ve bunları sadece kendini haklı çıkarmak için kullanır. (Karl Rahner/Herbert Vorgrimmler, Kleines Theologisches Wörterbuch, Freiburg, Herder, 1961, art. Religion). Buna göre geçmişteki ve günümüzdeki dinleri incelemekle belli dinlerde çoğunlukla karışık bir durumda gerçekleşmiş olan dinin çifte anlamlılığı ve çifte olasılığı sonucuna varırız. Bu nedenle dinlerin çöküşü ve tekrar canlanması mevcuttur. Dinlerin veya bazı dinerin çöküşü hep kehanet edilmiş, ancak hemen her defasında bu kehanetler boşa çıkmıştır.