Kilisede insanları ibadete çağırma amaçlı kullanılan çanın kökenleri hakkında araştırma yapıyorum. İlk kullanılma tarihi ve biçimi, ayrıca neden ezan gibi insan sesi değil de çan kullanılıyor? (TR)

Yanıt: Çanın kilisede kullanımı ile ilgili bilgi ve bu konudaki yayınlar hakkında bilgiler bir çok iyi ansiklopedilerde bulunur, örneğin The Oxford Dictionary of the Christian Church, Oxford:Oxford University, 1974, S. 153deki Bells (çanlar) maddesi.

Bazı temel bilgileri sunacak olursak: Çan (İrlanda dilinde clog; eski Almancada clochen=dokunmak, kapı çalmak) eski Çinde de bilinen bir enstrümandı; kilisede kullanımı ilk olarak 400 yıllarında Paulinus von Nola tarafından anılır; 550 yılında Fransada, 7.yüzyılda ise İrlandada da kullanılmaya başlanmıştır. Çanların sesi ayine katılmaya çağırır. Bunun yanında eskiden, ayinleri duyurmanın dışında, günde üç kez de (sabah, öğle ve akşam) Angelus olarak bilinen (Meleğin müjdesi) duayı etmeye çağrı olarak da çalınırdı.

Kullanılan çanların boyutları büyüdükçe, ya kilise binasından bağımsız bir şekilde (Campanile) ya da kilise binasının parçası olacak şekilde çan kulelerinin inşası gerekli oldu. Çanların yapımı başlangıçta keşişlerin işi iken, 13. yüzyılda dökümcüler tarafından yapılmaya başlandı; çan dökümü ile ilgili sırlar ailede kuşaktan kuşağa aktarılır oldu.

Yeni asılan çanın kutsanması ya episkopos ya da buna yetkili olan rahip tarafından yerine getirilir. Dualar eşliğinde çan kutsanmış suyla yıkanır (buna çan vaftizi de denir), kutsanmış yağ ile meshedilir ve isim verilir, günnük yakılarak kutsanır. Çanın vaftiz babası çana bir isim verir. Çanların mülkiyeti kiliseye, cemaate ya da özel şahıslara ait olabilir. Kutsanmış bir çanın kullanımı konusunda tek yetkili ruhani makamdır; dünyevi konularla ilgili kullanımı konusunda da kilise yetkisinin izni ya da düzenli kullanım alışkanlığının (festival ve fırtınalarla ilgili) mevcut olması gereklidir.