İsanın kardeşleri var mıydı? İncilde bir yerde şöyle geçiyor: Kardeşlerin dışarıda. (TR)

Yanıt: İncilde İsanın kardeşleri anılır: Matta 12,46 vd; 13,55 vd; Yuhanna 2,12; 75.5.10; 20,17(?); Havarilerin İşleri 1,14; Korintlilere 1. Mektup 9,5; Galatyalılara Mektup 1,19. Dört erkek kardeş ismen anılırlar: Yakup (genç olan, Markos 15,40), Yusuf veya Yoses (elyazılarındaki ortografi hep aynı değildir), Simun ve Yahuda (Matta 13,55; Markos 6,3). Kızkardeşlerden aktarılmış isim yoktur.

(I) Devamlı yöneltilen bu soru konusunda kesin olan şeyi olası ve pek olası olmayandan ayırmak gerekir. Kesin olan şey bu kişilerin günüzmüzde kullanıldığı anlamda İsanın kardeşleri olmadıklarıdır, yani kesinlikle Meryem Ananın çocukları değil, aksine kuzen veya diğer uzak akrabalardır. Aktarılarda mevcut olan Yunancada kardeşler kelimesi bugünkü anlamı taşısa da: Bu durumda kullanılan Yunanca ifadelerin, ilk hristiyanlık dönemindeki Filistin toplumunda İsa ile akraba olan belli bir grubu tanımlamak için kullanılan Aramice Äquıvalentin mana değil kelimesi kelimesine çevirisi olarak görebiliriz; Rabbin kardeşleri veya İsanın kardeşleri deyimleri belli bir konuşma, ifade şekliydi (bkz. Havarilerin İşleri 1,14; Korintlilere 1. Mektup 9,5). Bu konuda Eski Ahitte yeterince örnek olduğu gibi (Yaratılış 13,8: Lut, İbrahimin kardeşiydi; 14,14.16; 29,15) Aramice (ve İbranice) ifade şekilleri bugün konuştuğumuz şekilden farklıdır. Bu dillerde kardeş kelimesi (İbranice akh) kuzenler, yeğenler gibi akrabaları da kapsar, çünkü bu dillerde daha net akrabalık tanımları eksiktir. Amcanın oğulları ve annenin kızkardeşinin oğulları gibi tariflerin yerine örneğin kardeşler gibi kelimeler kullanılırdı (Lagrange). Yeni Ahitin (İncil) yazarlarının adelfos gibi terimlerin çokanlamlılığının farkında oldukları, Simunun Andreasın asıl, gerçek kardeşi olarak tanımlandığı Yuhanna 1,41de de ima edilmektedir.

(II) Bu durumdan İsanın kardeşleri teriminin öz kardeş değil de daha uzak akrabaları tanımlayabileceği olasılığı çıkmaktadır. Bunun gerçekten de böyle olduğu şu şekilde kanıtlanabilir:

(A) Dört tane ismen anılan İsanın kardeşleri (Markos 6,3; Matta 13,55) İsanın annesinden başka bir annenin çocuklarıdır; ilk anılan ikisi Yakup ve Yusuf (Yoses) hem Matta hem de Markosta tekrar anılırlar; İsanın haçta ölümü ile ilgili aktarıda geçmektedirler ve İsanın annesinden başka bir Meryemin çocukları olarak anılırlar (Matta 27,56; Markos 15,40). Bu aktarıda başka kişilerden bahsedilmiş olma olasılığı tamamen imkansız değildir. Ancak bir yazar iki kardeşi isimleri ile anar ve kısa metninde başka bir açıklama olmadan aynı isimlerle tekrarlarsa aynı kişilerden bahsettiğini düşünmek gerekir. Yine bu noktadan ortaya çıkan şey, diğer ikisinin (Simun ve Yahuda), İsanın daha da uzak akrabası olanların bizim anladığımız şekilde kardeş olmadıkları ve farklı ailelerden akraba olduklarıdır, üstelik Matta 27,56 , Markos 15,40ta anılmamaktadırlar.

(B) Bu sonuç, İncilde İsanın Meryemin tek oğlu ve Kutsal Ailedeki tek çocuk olarak görünmesiyle de onaylanmış olur. Meryem Ana, İsanın doğumu sırasında bakireydi (Matta 1,23; Luka 1,27) ve bakire kalmak isteğindeydi (Luka 1,34); İsa oniki yaşındayken de Meryemin tek oğlu olarak görünmektedir (Luka 2,41-52); (İsa müjdeyi açıkça ilan etmeye başlayınca ortaya çıkan) İsanın kardeşleri hiçbir yerde Meryemin ve/veya Yusufun çocukları olarak anılmamaktadır; İsa haçta asılıyken annesini havarilerinden biri olan Yuhannaya emanet etmektedir (Yuhanna 19,26), bu ise Meryemin İsadan başka çocuğu olmazsa tamamen anlaşılabilecek bir olgudur.

(C) B şıkkında zikredilen bölümden büyük olasılıkla belli olan şey, İsanın kardeşlerinin, Jacobi, Origenes ve Ambrosiaster öncül müjdesinde kastedildiği gibi (Migne Latinus 17,344vd) Yusufun daha önceki olası bir evliliğinden olmadıkları da belli olmaktadır. İsa ile kardeşleri arasındaki ilişki nasıl pozitif olarak değerlendirilebilir, bu kesin olarak kanıtlanamaz; ancak bu durum kanıtların negatif yönünü kesinlikle etkilemez. Eusebius (Hist. Eccl. IV, 22,4) Hegesippustan bir metni alıntılamıştır, bu metne göre Simun ile Yudas Kleophasın oğullarıdır (bkz. Yuhanna 19,25), bu Kleophas ise İsanın bir amcasıdır, yani Aziz Yusufun kardeşi. O zaman anneleri, İsanın haçının altında duran Kleophasın Meryemi dir. Yakup ve Yusufun (Joses) annesi Yuhanna tarafından anılan İsanın annesinin kızkardeşleri dir, Markos 15,40a göre Meryem adındadır ve bu nedenle kutsal Bakirenin öz kızkardeşi olamaz. O zaman babaları Alfeyus olurdu (Matta 10,3), eğer Yakup, Rabbin kardeşi, Yakup Alfey, yani havariyle bir tutulursa; ancak bu bakış açısı bütün kutsal yazı uzmanları tarafından desteklenmez. Bu açıklamada Yuhanna 19,25 dört kişiden bahsetmiş olurdu. Başkaları ise Alfeyusu Kleophas ile aynı kişi olarak görmektedirler ve Yuhanna 19,25te üç kişinin sayıldığı görüşündedirler. Bu görüşe göre Rabbin dört kardeşi kendi aralarında öz kardeştirler ve İsanın haçının altında İsanin annesi ve Mecdelli Meryem dışında yalnızca başka bir Meryem daha durmuş olmalıdır. O zaman bu Meryem Klophasın karısı (Alfeyus), Rabbin dört kardeşinin annesi ve İsanın annesi Meryemin kızkardeşi olurdu (Yuhanna 19,25). (W. Grossouwun İsanın kardeşleri adlı makalesinden kısaltılmıştır; eserin yeraldığı yer: H. Haag (ed.), Bibel-Lexikon. Einsiedeln/Zürich(Köln, 1956), S. 262vd.